Grupy zajmujące się Astrofizyką Cząstek w Polsce
| Nazwa grupy | Skład | Tematyka prac oraz krótki opis grupy |
| Grupa Auger-Kraków, IFJ PAN | Prof. dr hab. Henryk Wilczyński (kierownik) - 5 adiunktów/postdoców - 1 doktorant | Badanie promieni kosmicznych skrajnie wysokich energii w Obserwatorium Pierre Auger: http://auger.ifj.edu.pl http://www.auger.org Rozwój techniki mikrofalowej detekcji wielkich pęków atmosferycznych (eksperyment CROME) |
| Grupa KASCADE - Grande/LOPES, Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Łódź | Prof. dr hab. Janusz Zabierowski (kierownik) dr Paweł Łuczak | Udział w eksperymentach wielkopękowych: początkowo KASCADE, póżniej KASCADE-Grande i LOPES, ktore zakończyły ostatecznie pracę w 2012 r. Współpraca KASCADE-Grande oraz Współpraca LOPES nadal działają i opracowują wyniki pomiarów. Główne strony eksperymentów: http://www-ik.fzk.de/KASCADE/KASCADE_welcome_Grande.html, http://www.astro.ru.nl/lopes/. Informacje na stronie NCBJ: http://ncbj.u.lodz.pl/polish/kascade.html |
| Polskie Konsorcjum Projektu "Cherenkov Telescope Array": Uniwersytet Jagielloński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Kraków (jednostka koordynująca) Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN, Warszawa Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN, Kraków Centrum Badań Kosmicznych PAN, Warszawa Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki, Warszawa Uniwersytet Łódzki, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Łódź Akademia Górniczo Hutnicza im. S. Staszica, Kraków Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Toruń Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET AGH, Kraków | Kontakt: prof. dr hab. Michał Ostrowski (UJ) e-mail: michal.ostrowski@uj.edu.pl Ogólnopolska współpraca 9 instytucji naukowych obejmuje >70 naukowców i inżynierów: w tym 16 samodzielnych pracowników naukowych |
Cherenkov Telescope Array (CTA) będzie największym na świecie obserwatorium badajacym Wszechświat w promieniowaniu gamma wysokich i bardzo wysokich energii, w zakresie od około 20 GeV do 300 TeV. Polskie konsorcjum projektu CTA jest znaczącym partnerem wielkiej międzynarodowej współpracy obejmującej ponad 1000 osób z 28 państw świata. Głównym zadaniem instrumentalnym w Polsce, realizowanym we współpracy ze Szwajcarią (Uniwersytet w Genewie), jest budowa prototypu małego teleskopu Czerenkowa. Jest to nowatorska konstrukcja wykorzystująca w kamerze fotopowielacze krzemowe i w pełni cyfrową elektronikę. Ponadto polskie grupy opracowują technologie dla kompozytowych zwierciadeł do teleskopów, opracowują cyfrową elektronikę dla kamery do średniego teleskopu, prowadzą szerokie prace modelowe i symulacje Monte Carlo, przygotowują oprogramowanie dla sieci teleskopów i opracowują działający już portal naukowy dla CTA, prowadzą prace dla wyznaczenia optymalnego miejsca dla CTA, opracowują też program naukowy dla Obserwatorium i określają związane z tym wymagania techniczne, dostarczają w końcu mocy obliczeniowych dla całej współpracy CTA. Strona polskiego konsorcjum CTA: http://www.obserwatorium-cta.pl Strona CTA: http://www.cta-observatory.org |
| Grupa BayesFITS Narodowe Centrum Badań Jądrowych | Szef grupy: Prof. Leszek Roszkowski Adiunkci: dr Kamila Kowalska dr Nils-Erik Bomark, dr António Figueiredo, dr Enrico Sessolo, dr Andrew Williams doktorant: mgr Sebastian Trojanowski |
Dziedzina: teoretyczna fizyka i astrofizyka cząstek teorii supersymetrycznych Główne kierunki badań:
|
| Kosmologia obserwacyjna i astrofizyka pozagalaktyczna Uniwersytet Jagielloński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Kraków Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Warszawa Uniwersytet Jana Kochanowskieco, Instytut Fizyki, Kielce Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN, Warszawa Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Fizyki i Astronomii Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, Uniwersytet Warszawski i in. | kontakt: dr hab. Agnieszka Pollo dr hab. Michał Chodorowski dr Janusz Krywult dr Katarzyna Małek dr Aleksandra Solarz dr Maciej Bilicki dr Wojciech Hellwing i in., w tym: 6 doktorantów |
Tematyka: badania wielkoskalowej struktury Wszechświata i ewolucji galaktyk (oraz ich wzajemnych relacji); statystyka struktur wielkoskalowych; własności pola ciemnej materii, natury ciemnej energii; opracowywanie metod klasyfikacji galaktyk. Aspekty obserwacyjne (udział w wielkich przeglądach nieba: VIPERS (“polska komórka” zespołu) - http://vipers.inaf.it; AKARI; VVDS, współpraca z: WISE, VUDS i in.), interpretacja teoretyczna, symulacje numeryczne. |
| Instytut Fizyki UJK, Kielce, Zakład Fizyki Jądrowej | Zbigniew Włodarczyk + 1 adiunkt |
Tematyka badań: Modelowanie szerokich lawin atmosferycznych (czułość na charakterystyki procesów produkcji wielorodnej i skład masowy pierwotnego promieniowania kosmicznego). Udział w eksperymencie NA61/SHINE – CERN (7 osób z ZFJ) oraz JEM-EUSO (2 osoby) |
| Katedra Astrofizyki Uniwersytet Łódzki |
Kierownik: dr hab. Andrzej Maciołek-Niedźwiecki 1.25 prof. dr hab., 2 dr hab., 3 adiunktów, 6 doktorantów |
Działalność naukowa: badania teoretyczne i obserwacyjne w zakresie emisji rentgenowskiej, gamma i neutrinowej ze źrodeł kosmicznych. Udział w eksperymentach: Współpraca MAGIC (kontakt W. Bednarek): https://magic.mpp.mpg.de/ Współpraca CTA (kontakt W. Bednarek): http://www.cta-observatory.org/ Strona Katedry: http://astro.uni.lodz.pl/ |
| Grupa Fal Grawitacyjnych Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN Instytut Matematyczny PAN Narodowe Centrum Badan Jadrowych - Swierk Politechnika Warszawska Uniwersytet w Bialymstoku Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu Uniwersytet Śląski w Katowicach Uniwersytet Warszawski Uniwersytet Wroclawski Uniwersytet Zielonogorski | kontakt: Andrzej Krolak dr hab. M. Bejger dr hab. C. Belczynski, prof. UW 2.5 doktorantów prof. dr hab. M. Biesiada prof. dr hab. T. Bulik 1 adjunkt 1 doktorant dr hab. P. Jaranowski, prof. UwB 1 adjunkt prof. dr hab. Andrzej Krolak 3 adjunktów 1 doktorant dr hab. D. Rosinska, prof. UZ 5 doktorantów |
W ramach grupy działają dwa konsorcja: Polskie Konsorcjum Projektu "Einstein Telescope" (koordynator OA UW (Tomasz Bulik) ) Polskie Konsorcjum Projektu "Virgo" (koordynator IMPAN (Andrzej Krolak) ) Członkowie grupy dzialają również w zespołach roboczych projektu eLISA - planowanego detektora fal grawitacyjnych w przestrzeni kosmicznej ( https://www.elisascience.org/articles/community/lisa-consortium-goals ). Samodzielni pracownicy naukowi grupy prowadzą szereg zespołów badawczych pracujących nad różnymi aspektami fal grawitacyjnych. Członkowie grupy prowadzą następujące badania: 1. Modelowanie i analiza źródeł promieniowania grawitacyjnego 2. Analiza danych z detektorów fal grawitacyjnych 3. Budowa detektora Advanced Virgo i projektowanie detektora Einstein Telescope. Zespól Polgraw-Virgo (integralna część Polskiego Konsorcjum Projektu "Virgo") jest członkiem (laboratorium) projektu detekcji fal grawitacyjnych Virgo ( http://www.virgo.infn.it/ ). Na podstawie Memorandum of Understanding pomiędzy projektami LIGO i Virgo członkowie zespołu mają pełen dostęp do danych z amerykańskich detektorów LIGO (http://www.ligo.caltech.edu/). Analiza danych z detektorów LIGO i Virgo jest prowadzona wyłącznie w ramach wspólnych grup badawczych tych projektów. Konsorcjum Einstein Telescope (ET) zajmuje się pracami przygotowawczymi do budowy tego urzadzenia. W szczególności, bierzemy udział w dwóch grupach roboczych zajmujących się analizą symulowanych danych (Mock Data Chellenge) oraz badaniami sejsmicznymi miejsc kandydatów na ET. Przygotwywany jest obecnie projekt sejsmometru, a planujemy umieszczenie wielu z nich w kopalniach rozpatrywanych jako potencjalne miejsca budowy ET. |
| Wrocławska Grupa Neutrinowa Instytut Fizyki Teoretycznej UWr |
Szef grupy: prof. Jan Sobczyk 3 adiunktów 1 doktorant |
Specjalizacja: oddziaływania neutrin w zakresie energii kilku GeV; praca nad generatorem Monte Carlo NuWro. Eksperymenty: T2K, MINERvA. Strona www: http://neutrino.ift.uni.wroc.pl/ |
| Grupa kosmologii obserwacyjnej Zakład Astrofizyki i Kosmologii Instytut Fizyki Uniwersytetu śląskiego w Katowicach |
szef grupy: prof dr hab. Marek Biesiada dr Aleksandra Piórkowska dr Beata Malec 1 doktorant(ka) |
Przedmiot badań grupy: testy obserwacyjne teoretycznych modeli kosmologicznych wyjaśniających fenomen przyspieszającej ekspansji Wszechświata na danych dotyczących świec standardowych (supernowe Ia, błyski gamma) i standardowych linijek (barionowe oscylacje akustyczne BAO, widmo anizotropii promieniowania mikrofalowego tła CMBR, silne soczewki grawitacyjne, gromady galaktyk w promieniach X) rozwijanie oryginalnej metody zastosowania silnych soczewek grawitacyjnych w roli standardowych linijek zastosowania astrosejsmologii (w szczególności pulsujących białych karłów) w kontekście astrofizyki cząstek (problemu ciemnej materii) Współpraca międzynarodowa: i) Astronomy Department Beijing Normal University, prof. ZHU Zong-Hong http://astrowww.bnu.edu.cn/EN/ ii) Institute d'Astrophysique, Paris, dr Raphael Gavazzi http://www.iap.fr Strona internetowa: http://prac.us.edu.pl/~zaik/ |
| Grupa astrofizyki obiektów zwartych Zakład Astrofizyki i Kosmologii Instytut Fizyki Uniwersytetu śląskiego w Katowicach |
szef grupy: dr hab. Ilona Bednarek, prof. UŚ 1 doktorantka |
Przedmiot badań grupy: własności gęstej materii gwiazd neutronowych i protoneutronowych - równania stanu, przejścia fazowe, procesy powstawania takich obiektów, porównywanie wyników badań teoretycznych z wynikami obserwacji |
| Grupa neutrinowa Zakład Fizyki Jądrowej i Jej Zastosowań Instytut Fizyki Uniwersytetu śląskiego w Katowicach |
szef grupy: prof dr hab Jan Kisiel dr Arkadiusz Bubak mgr Jacek Holeczek 3 doktorantów |
Przedmiot badań grupy: poznanie natury neutrin (w szczególności zjawiska oscylacji neturin), udział w eksperymentach badających ewentualne rozpady protonu oraz podwójny bezneutrinowy rozpad beta Udział w eksperymentach: ICARUS, T2K, projekt SUNLAB Współpraca międzynarodowa: bogata - szczegóły na stronie Zakładu http://h213.nuph.us.edu.pl/index.php/Nauka |
| Katedra Astrofizyki Wysokich Energii Uniwersytetu Łódzkiego | szef grupy: Prof. UŁ dr hab. Zbigniew Szadkowski dr Grzegorz Wieczorek dr Jan Malinowski 3 doktorantów – mgr Dariusz Głas, mgr Remigiusz Legumina, mgr Łukasz Albiniak |
Udział w następujących eksperymentach: a. Pierre Auger Observatory, b. Auger Radio Engineering Array (AERA) http://kawe.wfis.uni.lodz.pl/kfd/index.php?src=Home http://www.auger.org https://www.auger.unam.mx/AugerWiki/AERA_Front_Page http://www.aspera-eu.org/ |
| Zakład Fizyki Promieniowania Kosmicznego Narodowe Centrum Badań Jądrowych |
szef grupy: dr Jacek Szabelski prof+doc: 2 adiunktów: 2 doktorantów: 2 fizyk: 1 prac. techniczni: 5 |
Grupa prowadzi badania doświadczalne i modelowe związane z promieniowaniem kosmicznym: Udział w eksperymencie JEM-EUSO – 2 tonowy teleskop satelitarny do pomiaru promieniowania kosmicznego najwyższych energii; planowany lot w 2017 r.; główne zadania to budowa układów zasilaczy wysokiego napięcia dla wieloanodowych fotopowielaczy (technologie kosmiczne) oraz przygotowanie do analizy danych; http://ncbj.u.lodz.pl/polish/euso.html, http://jemeuso.riken.jp/ Udział w testowym eksperymencie EUSO-Balloon (CNES/IRAP) – test modułu JEM-EUSO w lotach balonowych do 40 km, w tym pierwsze pomiary wielkich pęków promieniowania kosmicznego „z góry”; pierwszy lot jesienią 2014 r.; głównym zadaniem było zaprojektowanie i wykonanie układu zasilaczy wysokiego napięcia dla 36 wieloanodowych fotopowielaczy (technologie kosmiczne) – obecnie (listopad 2013 r.) układ jest testowany we Francji; http://euso-balloon.lal.in2p3.fr/ Udział w eksperymencie POLAR – komptonowski teleskop do pomiaru polaryzacji promieniowania z kosmicznych rozbłysków gamma w zakresie energii 50-500 keV; planowany start z chińska stacją kosmiczną Tiangong-2 w 2015 r.; zrobiliśmy projekt i prototyp układu zasilania wysokiego napięcia dla 25 fotopowielaczy (technologie kosmiczne), obecnie główne zadania dotyczą przygotowania do analizy wyników; http://ncbj.u.lodz.pl/polish/polar.html Pomiary strumienia neutronów w niskotłowych laboratoriach – przy pomocy własnych przenośnych detektorów wykonaliśmy pomiary tła neutronowego w podziemnym laboratorium Gran Sasso (Włochy) i w kopalni soli w Slanic (Rumunia). Aparatura może mierzyć strumień termicznych neutronów większy niż 1E-7/ (cm2 s). Planujemy pomiary w innych laboratoriach. Aktualnie pracujemy nad opisem (GEANT-4) wpływu neutronów na detektory germanowe (ISOTTA – projekt ERA-NET); technologie pomiaru tła neutronowego mają zastosowania komercyjne w zakresie bezpieczeństwa radiacyjnego; http://ncbj.u.lodz.pl/polish/neutrony.html |
| Warszawska Grupa Neutrinowa NCBJ Uniwersytet Warszawski Politechnika Warszawska |
NCBJ: Ewa Rondio profesorów: 3 adiunktów: 6 doktorantów: 3 UW: Danuta Kiełczewska profesorów: 1 adiunktów: 2 doktorantów: 2 PW: Krzysztof Zaremba profesorów: 2 adiunktów: 2 doktorantów: 2 |
T2K – badanie oscylacji neutrin akceleratorowych, pomiary przekrojów czynnych na oddziaływanie neutrin SuperKamiokande – poszukiwanie Ciemnej Materii ICARUS – rozwój techniki detekcyjnej neutrin z wykorzystaniem ciekłego argonu NA61 – pomiary produkcji hadronów w oddziaływaniu p-C na potrzeby eksperymentu T2K LAGUNA – projekt europejski w ramach 7. Programu Ramowego MINOS/MINOS+ - badanie oscylacji neutrin akceleratorowych Strona internetowa: http://neutrino.fuw.edu.pl |
| Grupa Astrofizyczna Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Warszawa |
Szef grupy: dr hab. Agnieszka Janiuk (prof. CFT PAN) dr Petra Sukova mgr Bartłomiej Kamiński mgr Mikołaj Grzędzielski |
Grupa zajmuje się astrofizyką dysków akrecyjnych w układach podwójnych, aktywnymi jądrami galaktyk i kwazarami, a także pochodzeniem rozbłysków gamma Informacje o grupie mozna znalezc pod adresem: www.cft.edu.pl/astrofizyka |
| Polskie Konsorcjum Eksperymentu H.E.S.S. Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN, Warszawa (jednostka koordynująca) Uniwersytet Jagielloński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Kraków Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN, Kraków Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki, Warszawa Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Toruń |
koordynator: dr hab. Rafał Moderski (CAMK PAN) 18 osób: 9 samodzielnych pracowników naukowych, 7 adiunktów, 3 doktorantów. |
Konsorcjum jest członkiem międzynarodowego zespołu zarządzającego i wykorzystującego naziemne obserwatorium promieniowania gamma bardzo wysokich energii High Energy Stereoscopic System (H.E.S.S.). Obserwatorium H.E.S.S. prowadzi badania obiektów astrofizycznych w zakresie energii powyżej 30GeV i jest obecnie wyposażone w pięć teleskopów promieniowania Czerenkowa, w tym największy tego typu teleskop na świecie - HESS II o średnicy 28m. Obserwatorium położone jest w Namibii. Polski zespół zajmuje się zarówno bezpośrednim prowadzeniem obserwacji, jak i analizą danych i interpretacją wyników. Strona internetowa projektu H.E.S.S.: http://www.mpi-hd.mpg.de/hfm/HESS/pages/about/telescopes/ |
| Kwazary jako znaczniki ciemnej energii | kontakt: prof. dr hab. Bozena Czerny grupa: dr Krzysztof Hryniewicz dr Maciej Bilicki mgr Justyna Modzelewska mgr Agnieszka Świętoń współpraca z grupą "Kosmologia obserwacyjna" |
Tematyka: wykorzystanie kwazarów do wyznaczania rozkładu ciemnej energii. Projekt łączy badania nad zrozumienia struktury kwazarów, z kosmologią. Zrozumienie szczegółowe powstawania widm emisyjnych kwazarów umożliwia wyznaczenie jasności absolutnych kwazarów z opóźnienia linii emisyjnych w stosunku do kontinuum. To z kolei umożliwia wykorzystanie kwazarów jako świec standardowych w kosmologii, podobnie jak w przypadku Supernowych. Strona projektu: http://users.camk.edu.pl/bcz/SALT/index.html |
| Grupa Teorii i Kosmologii Cząstek Elementarnych Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego |
Skład: Prof. Zygmunt Lalak - przewodniczący grupy | Dziedzina: teoria, kosmologia i astrofizyka Modelu Standardowego i jego rozszerzeń Główne kierunki badań: - precyzyjne testy Modelu Standardowego - poszukiwanie Nowej Fizyki w LHC - fizyka sektora Higgsa - poszukiwanie i modelowanie ciemnej materii - bariogeneza i leptogeneza - teorie opisujące Wczesny Wszechświat Szczegóły na stronach zakładów: http://www.fuw.edu.pl/~turzyn/HE/epig.html http://www.fuw.edu.pl/~ktosie/katedra/pl/ |
| COMPSTAR - Gwiazdy Zwarte Konsorcjum Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika PAN i Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego |
Skład: CAMK: P. Haensel, M. Bejger, M. Fortin, J. L. Zdunik UWr: D. Blaschke, T. Fischer, T. Klaehn, L. Turko |
Przedmiot badań grupy: Konsorcjum COMPSTAR - Gwiazdy Zwarte studiuje podstawowe problemy dotyczące struktury i równania stanu gęstego rdzenia gwiazd neutronowych w oparciu o najnowsze osiągnięcia teorii gęstej materii. Kluczową rolę odgrywają tu oddziaływania silne w gęstej materii hadronowej, oraz metody kwantowej teorii układów wielu hadronów. Pod uwagę brana jest zarówno materia barionowa, jak i plazma kwarkowo-gluonowa (w rdzeniach zwartych gwiazd hybrydowych oraz kwarkowych). Najnowsze pomiary parametrów gwiazd zwartych (obserwowanych jako pulsary oraz źródła rentgenowskie) takie jak np. ich masy i promienie, są porównywane z teoretycznymi modelami tych gwiazd w celu otrzymania unikalnych informacji dotyczacych fizyki materii hadronowej w ekstremalnych warunkach astrofizycznych; w szczególności określenia wpływu skończonego rozmiaru barionów i obecności cząstek o niezerowej dziwności (hiperonów, kwarków) na równanie stanu i strukturę gwiazd zwartych. |